mecenat, miejsce artysty w społeczeństwie

Książęta i królowie mieli ambicje tworzenia na swych dworach ośrodków nauki, sztuki i humanizmu. Już od początku XVI w. rozwijało się kolekcjonerstwo – zaczątek dzisiejszych wielkich galerii. Wielkimi mecenatami sztuki byli: florenccy Medyceusze, królowie: Zygmunt I, Zygmunt August w Polsce, Franciszek I we Francji, Maksymilian II w Niemczech, papieże: Juliusz II, Leon X, Paweł III. Organizowano konkursy na najlepsze dzieło sztuki. W okresie renesansu wzrastało w artystach poczucie własnej wartości odrębności, chęć sławy i wyróżnienie się z tłumu. Artysta renesansowy był dociekliwym poszukiwaczem, odkrywcą. Rodzi się twórczość indywidualna, niezależna od cechów rzemieślniczych. Artyści tworzyli dzieła na zamówienie, ale po raz pierwszy proponowali już gotowe dzieła, wykonane zgodnie z własnymi zainteresowaniami i zamierzeniami.

Artyści odchodzili od cechów. Po raz pierwszy sztuki plastyczne zostały wyodrębnione z rzemiosł. Artyści doby renesansu stali się wybitnymi jednostkami, byli humanistami i uczonymi. Człowiek wszechstronny – ten ideał renesansu urzeczywistnił się w życiu epoki właśnie dzięki artystom.

Początki edukacji artystycznej odbywały się prawie zawsze w pracowni wybitnego mistrza, który przyjmował uczniów na ich prośbę lub sam wyłaniał talenty, szybko jednak uczniowie uniezależniali się od nauczycieli i tworzyli na własną rękę. Status społeczny artystów był wysoki, doceniano ich pracę i nowatorskość twórczą.