Dama z łasiczką / Dama z gronostajem – Leonardo da Vinci

Obraz Leonarda da Vinci Dama z łasiczką / Dama z gronostajem (powstał około 1498 r.) jest pierwszym portretem uwzględniającym ręce. Przedstawia Cecylię Gallerani, kochankę księcia Ludwika Sforzy. Trwają spory co do autorstwa tego obrazu, który potem został silnie przemalowany (całe tło i szczegóły stroju). Jest on jedynym z najświetniejszych portretowych studiów psychologicznych w dziełach sztuki. Zostały pokazane: twarz kobiety – dziecka, wrażliwa niemal „gotycka” wysmukła dłoń jako zestawienie delikatnej i gładkiej urody z drapieżnym oswojonym zwierzęciem. Wszystko stwarza atmosferę: wieloznaczną, nie jasną, z ukrytym jakby podtekstem związku kochanków: Cecylii (prawdopodobnie będącej wtedy w ciąży) i Ludwika Sforzy. Trzymane przez modelkę zwierzę, nazywane gronostajem, ma złożone znaczenie emblematyczne. Jego grecka nazwa galé („koci”) zawiera się w nazwisku Gallerani – jest więc nawiązaniem do nazwiska modelki. Zwierzę jest również czytelnym symbolem Ludwika Sforzy, nazywanego przez współczesnych „Ermellino”, czyli „Gronostaj”, w nawiązaniu do prestiżowego Orderu Gronostaja, którego był kawalerem, i którego wizerunku używał jako swojego godła. Obraz znajduje się w Muzeum Czartoryskich w Krakowie i jest jednym z najcenniejszych zabytków dawnego malarstwa w Polsce.